RTÜK YASASI

6.604

asarı: RTÜK YASASI

Durum: TBMM GENEL KURUL OYLAMASI – RET

Özet:

Cumhurbaşkanı Sezer tarafından yeniden görüşülmek üzere Meclise iade edilen ve kamuoyunda RTUK yasası olarak bilinen yasa hakkında Uluç Gürkan’ın yaptığı konuşma. Gürkan söz konusu yasanın bazı maddelerinin; Medya şirketlerini kurulmasını düzenleyen ve devlet ihalelerine katılmalarını sınırlayan, RTÜK’ü, siyasi etki ve baskının dışında tutarak kamu yararını koruyacak bir yapıya kavuşturmayı amaçlayan ve İnternet ile ilgili maddelerin tamamen kaldırılmasına dair değişiklik önergeleri vermiştir.

İçerik: RTÜK YASASI

  1. Medya şirketlerini kurulmasını düzenleyen ve devlet ihalelerine katılmalarını sınırlayan önerge I (02.05.2002)
  2. Medya şirketlerini kurulmasını düzenleyen ve devlet ihalelerine katılmalarını sınırlayan önerge II (02.05.2002)
  3. RTÜK’ü, siyasi etki ve baskının dışında tutarak kamu yararını koruyacak bir yapıya kavuşturmayı amaçlayandeğişiklik önergesi (02.05.2002)
  4. İnternet ile ilgili maddelerin tamamen kaldırılmasına dair verilen değişiklik önergesinin gerekçesi(02.05.2002)
  5. İnternet ile ilgili maddelerin anayasaya aykırılığı savıyla verilen değişiklik önergesi (14.05.2002

ÖNERGELER TBMM GENEL KURULUNUN 02.05 2002 TARİHLİ OTURUMUNDA REDDEDİLMİŞTİR

Kamuoyunda RTÜK yasası olarak bilinen ve Cumhurbakanı tarafından bazı maddeleri veto edilerek meclise geri gönderilen “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın bazı maddelerinin değişmesi amacıyla, Uluç Gürkan tarafından verilen değişiklik önergeleri

TBMM BAŞKANLIĞI’NA

Görüşülmekte olan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın tümünün kesin olarak oylanmasından önce aleyhte oy kullanacağımı kürsüden belirtmek istiyorum.

Gereğini saygılarımla dilerim.
Uluç Gürkan

Medya şirketlerini kurulmasını ve devlet ihalelerine katılmalarını kısıtlayan önerge I

TBMM BAŞKANLIĞI’NA
Görüşülmekte olan , 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinde değişiklik yapan 13 üncü maddesinin c ve d fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmesi; e ve f fıkralarının ise tasarı metninden çıkarılması için gereğini dilerim.

Saygılarımla.
Uluç Gürkan

GEREKÇE
Basın bir kamu hizmeti alanıdır. Bu hizmetin kamu yararına yürütülmesi gerekir.

Basın hizmetinin kamu yararına yürütülebilmesi için bu
sektörde sermaye yapısının buna uygun olarak düzenlenmesi gereklidir.

Basında sermaye yapısının hiçbir kural olmaksızın başıboş bırakılması, bu sektörde tekelleşmenin önünü açabileceği gibi, haber ve yorum ağırlıklı bir kamu hizmetinin ticarileşmesi sonucunu da yaratabilir.

Madde 13 – 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 29 – …

c) Özel radyo ve televizyon kuruluşları anonim şirket olarak kurulurlar. Bu kuruluşların hisseleri nama yazılı olmak zorundadır. Sermaye Piyasası Kurulu bu anonim şirketlerden ortak diğer şirketlerin hamiline yazılı hisse senetlerini nama yazılı hale getirmelerini ister. Bu şirketlerde herhangi bir kişi lehine intifa senedi tesis edilemez.

d) Aynı şirket ancak bir radyo ve bir televizyon işletmesi kurabilir.
Bir hissedarın bir kuruluştaki hisse miktarı ödenmiş sermayenin yüzde 40 ından ve birden fazla kuruluşta hisse sahibi olanların bu kuruluşlardaki tüm hisselerinin toplamı da yüzde 50 den fazla olamaz. Aynı özel radyo ve televizyon kuruluşunda bir ile üçüncü dereceye kadar (dahil) kan ve sihri hısımlar birlikte hisse sahibi olamazlar.
Radyo ve televizyon kuruluşlarındaki yabancı sermaye payı yüzde 40 ı geçemez.
Yerli ve yabancı hissedarlar hiçbir şekilde imtiyazlı hisse senedine sahip olamazlar. Belirli bir özel radyo ve televizyon kuruluşunda yüzde 10 dan fazla hissesi olanlar Devlet kuruluşları, diğer kamu tüzelkişileri ve bunların doğrudan veya dolaylı olarak katıldıkları teşebbüs ve ortaklıklarla herhangi bir iş bağlantısını doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak kabul edemezler ve menkul kıymetler borsasında faaliyet gösteremezler.

Medya şirketlerini kurulmasını ve devlet ihalelerine katılmalarını kısıtlayan önerge II

TBMM BAŞKANLIĞI’NA
Görüşülmekte olan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın, 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinde değişiklik yapan 13 üncü maddesinin c ve d fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmesi; e ve f fıkralarının ise tasarı metninden çıkarılması için gereğini dilerim.

Saygılarımla.
Uluç Gürkan

GEREKÇE
Basın bir kamu hizmeti alanıdır. Bu hizmetin kamu yararına yürütülmesi gerekir.
Basın hizmetinin kamu yararına yürütülebilmesi için bu
sektörde sermaye yapısının buna uygun olarak düzenlenmesi gereklidir.
Basında sermaye yapısının devlet ihalelerine girmesi ve borsada faaliyet göstermesi, bu sektörde tekelleşmenin önünü açabileceği gibi, haber ve yorum ağırlıklı bir kamu hizmetinin ticarileşmesi sonucunu da yaratabilir.

Madde 13 – 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 29 – …
c) Özel radyo ve televizyon kuruluşları anonim şirket olarak kurulurlar. Bu kuruluşların hisseleri nama yazılı olmak zorundadır. Sermaye Piyasası Kurulu bu anonim şirketlerden ortak diğer şirketlerin hamiline yazılı hisse senetlerini nama yazılı hale getirmelerini ister. Bu şirketlerde herhangi bir kişi lehine intifa senedi tesis edilemez.

d) Belirli bir özel radyo ve televizyon kuruluşunda yüzde 50 den fazla hissesi olanlar Devlet kuruluşları, diğer kamu tüzelkişileri ve bunların doğrudan veya dolaylı olarak katıldıkları teşebbüs ve ortaklıklarla herhangi bir iş bağlantısını doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak kabul edemezler ve menkul kıymetler borsasında faaliyet gösteremezler.

RTÜK’ü, siyasi etki ve baskının dışında tutarak kamu yararını koruyacak bir yapıya kavuşturmayı amaçlayan değişiklik önergesi

TBMM BAŞKANLIĞI’NA
Görüşülmekte olan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın, 3984 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde değişiklik yapan 3 üncü maddesinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi için gereğini dilerim.

Saygılarımla.
Uluç Gürkan

GEREKÇE
Öngörülen değişiklikle, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun siyasi yapısı, önceki konumuna göre daha da güçlendirilmektedir. Eski yasa, kurulun dokuz üyesinin de, TBMM’nde temsil edilen iktidar ve muhalefet partilerinin her üyelik için gösterdiği iki adaydan birinin TBMM seçilmesini hükme bağlamıştı.

Tasarı, siyasi partilerin seçeceği üye sayısı beşe düşürürken seçilecek üyeyi kontenjan sahibi partinin doğrudan belirlemesini öngörmektedir. Diğer dört üye ise; YÖK’ün göstereceği dört aday arasından iki, Gazeteciler Cemiyeti ve Basın Konseyi ile Milli Güvenlik Kurulu’nun göstereceği ikişer aday arasından birer olmak üzere, Bakanlar Kurulu tarafından seçilecektir.

Bu düzenlemeyle, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu siyasal iktidarların güdümüne girecektir. Kurul üyeliği süresinin altı yıldan dört yıla düşürülmesi de bu güdümü pekiştirecektir.. Yasanın genel gerekçesinde, bu düzenlemeler sayesinde “bozuldu” denilen “iktidar-muhalefet dengesinin” her koşulda iktidarlar lehine “korunacağı” anlaşılmaktadır. Değişiklik önerisi RTÜK’ü her türlü siyasi etki ve baskının dışında özellikle kamu yararını koruyacak bir yapıya kavuşturmayı amaçlamaktadır.

Madde 3 – 3984 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

Üst Kurulun seçimi ve görev süresi

MADDE 6 – Üst Kurul, basın, yayın, iletişim ve teknolojisi, kültür, eğitim, hukuk alanında birikimi bulunan ve yükseköğrenim görmüş, Devlet memuru olma niteliğine sahip dokuz üyeden oluşur.

Üyelerin beşi, nasıl toplanacağı ve kimlerden oluşacağı bu kanunda gösterilen İletişim Genel Kurulu tarafından; dördü ise Anayasa’da yazılı Yüksek Mahkemelerden Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay genel kurulları tarafından ayrı ayrı seçilir.

İletişim Genel Kurulu, 26’sı aşağıda adları yazılı kuruluşların genel kurullarının herbiri hizalarında gösterilen sayıda olmak üzere, dördü de Yüksek Öğretim Kurulu’nun koordinasyonuyla İletişim Fakültelerinden seçilecek toplam 30 üyeden oluşur.

– Basın Konseyi 3
– Gazeteciler Sendikası 3
– Gazete Sahipleri Sendikası 3
– Anadolu Basın Birliği 3
– Gazeteciler Cemiyetlerinden (En çok üyelinin sorumluluğunda,
ancak diğerlerinin de görüşünü almak kaydıyla) 3
– Radyo ve Televizyon Sahipleri ve Yayıncıları Derneği 3
– Türkiye Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birliği (MESAN) 2
– Türkiye Sinema Eserleri Sahipleri Meslek Birliği (SESAN) 2
– Reklamcılar Derneği 2
– Reklam Verenler Derneği 2

İletişim Genel Kurulu’nun sekreteryası, Yüksek Öğretim Kurulu’nun belirleyeceği sıraya göre İletişim Fakülteleri Dekanlıkları tarafından dönüşümlü olarak ve iki yıllık sürelerle yürütülür.

İletişim Genel Kurulu’na seçimler için ilgili kuruluşlarca aday gösterilebileceği gibi öngörülen koşullara sahip kişiler kendileri de aday olabilir. Kişiler adaylık için Anayasada yazılı yüksek mahkemelere de başvurabilirler.

İletişim Genel Kurulu’nun RTÜK üyelerinin seçiminde oy eşitliği nedeniyle seçilenlerin sıralaması yapılamazsa, eşit oy alanlar arasında yeniden seçim yapılır . Seçim sonuçları Resmi Gazete’de yayınlanır.

Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır. Üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir. Üyeliklerde herhangi bir sebeple boşalma olursa, boşalan üyelik nereden olmuşsa yeni üyenin seçimi de oradan yapılır. Boşalan üyeliğe seçilen kimse, yerine seçildiği üyenin süresini tamamlar.

İnternet ile ilgili maddelerin tamamen kaldırılmasına dair verilen değişiklik önergesinin gerekç

  1. 14.05.2002
    TBMM BAŞKANLIĞI’NA
    Görüşülmekte olan Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının 3984 sayılı Kanuna Ek Madde 9’u ekleyen 26 ncı maddesi Anayasaya aykırıdır. Gereğini dilerim.

    Saygılarımla.
    Uluç Gürkan

  2. 02.05.2002
    TBMM BAŞKANLIĞI’NA
    Görüşülmekte olan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın, 3984 sayılı Kanuna EK MADDE 9’u ekleyen 26 ncı maddesinin tasarı metninden çıkarılması için gereğini dilerim.

Saygılarımla.
Uluç Gürkan

GEREKÇE
Bu düzenleme, hükümetin ve büyük medya sermayesinin internet ortamında doğan alternatif medyaya karşı demoklesin kılıcı olarak kullanmak üzere hazırlanmıştır.

Görünürdeki amaç, kişilik haklarının korunmasıdır. İnternet ortamında, yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddi ve manevi zararların önlenmesi öngörülmüş gibidir.

Ancak internet, Basın Kanunu’nun “mevkute” tanımına uygun değildir. Genel olarak yasanın bu haliyle “süreli yayın”, hukuki deyimiyle “mevkute” özelliği taşımayan internet sitelerinin çoğuna uygulanamaması gerekir.

Buna karşın, “internet ortamında sayfa açılması” dahi yasa kapsamına alınmıştır. Dolayısıyla, son derece geniş ve keyfi bir yorum yapma olanağı vardır. Bu konuda açılacak davalar hukukçular arasında her zeminde anlamsız tartışmalar yaratacaktır.

Böylesi bir düzenleme, bilişim teknolojilerinin gelişimini her koşulda köstekleyecek, Türkiye’nin gelişimini engelleyecektir.
TBMM BAŞKANLIĞI’NA

Görüşülmekte olan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın tümü hakkında kişisel söz istiyorum.

Gereğini saygılarımla dilerim.

Uluç Gürkan

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.